Email |  Print | RSS | Comment |  

 Email |  Print

Woensdag, 4 Augustus, 2010 | Kern.pundicity.com | Door Soeren Kern

Een speedboot escorteert de Mavi Marmara (van de Gaza Vloot) naar de zuidelijke havenstad Ashdod nadat het ingenomen was door Israëlische commandos. (Foto: Menahem Kahana/AFP/Getty Images)

Het Misbruiken van Internationaal Recht als Oorlogswapen Tegen Israel

Drie Spaanse activisten, die aan boord waren van de Gaza Vloot met hulpgoederen voor Gaza en door Israëlische commando’s op 31 mei geënterd werden, hebben een aanklacht ingediend tegen de Israëlische premier Benyamin Netanyahu, zes leden van zijn kabinet en een hoge militaire officier voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. De rechtszaak is de tweede poging van pro-Palestijnse activisten om Israëlische politieke en militaire leiders voor de Spaanse rechter te vervolgen door gebruik te maken van het “universaliteitsbeginsel” in het internationaal recht.^[1]

Laura Arau, David Segarra en Manuel Espinar Tapial zijn de drie Spanjaarden die aan boord waren van de schepen, en die de klacht op 22 juli ingediend hebben bij het Spaanse Nationale Hof (Audiencia Nacional). Ze zeggen dat ze illegaal werden gearresteerd in internationale wateren, gemarteld en onder dwang afgevoerd naar Turkije. De 86-pagina’s tellende aanklacht werd ingediend namens de drie eisers door een niet-gouvernementele organisatie genaamd Comité de Solidaridad Con La Cause Arabe [Solidariteits comité voor de Arabische Zaak], dat is gevestigd in Madrid.

Naast het aanklagen van premier Netanyahu, worden in de aanklacht ook de namen genoemd van de Israëlische minister van Defensie Ehud Barak, minister van Buitenlandse Zaken Avigdor Lieberman, vice-premier en minister van Inlichtingen en Atoomenergie  Dan Meridor, vice-premier en minister van Strategische Zaken Moshe Ya’alon, minister van Binnenlandse Zaken Eli Yishai, minister-zonder-portefeuille Benny Begin, en vice-admiraal Eliezer ‘Chiney’ Marom van de Israëlische marine.

Volgens de aanklacht, werden de eisers “illegaal vastgehouden, gedwongen verplaatst naar Israël en gedeporteerd naar Turks grondgebied buiten de bepalingen van het internationaal recht om.” Echter, het meeste van de rest van de aanklacht is binnen de bredere context van de gehele Palestijnse zaak opgenomen, waaruit de politiek gemotiveerde aard van de rechtszaak blijkt.^[2]

De aanklacht beweert dat de acht verdachten samen kwamen “vanaf het moment dat ze van het vertrek van de vloot vernomen hadden” om “een operatie te plannen … in het kader van een systematische en wijdverbreide aanval tegen de Palestijnse burgerbevolking” met het doel om “elke en alle pogingen tot gemeenschappelijk optreden om het Palestijnse volk te helpen af te breken. ”

De Spaanse rechter moet nu beslissen of de aanklacht ontvankelijk is. Het Spaanse parlement heeft in juni 2009 een wet aangenomen om rechters te beperken in het vervolgen van gevallen van marteling of oorlogsmisdaden begaan in het buitenland onder het begrip van het universaliteitsbeginsel. De Spaanse wet stelde eerder aanklagers in staat om vermeende mensenrechtenschendingen te onderzoeken, ongeacht waar zij zijn begaan of waar de verdachten wonen.

De vrijblijvende interpretatie van het universaliteitsbeginsel heeft geleid tot het massaal misbruiken van het Spaanse juridische systeem door linkse groeperingen die erop uit waren om hun politieke agenda voort te zetten, en door op media beluste activistische rechters die meer geïnteresseerd waren in het scoren op politiek vlak dan in het handhaven van de wet. Medio juni 2009 voerden rechters bij het Spaanse Nationale Hof meer dan een dozijn aan internationale onderzoeken uit naar vermoedelijke gevallen van marteling, genocide en misdaden tegen de menselijkheid in verre plaatsen als Tibet en Rwanda. Maar de meeste van deze gevallen hadden weinig tot geen connectie met Spanje.

Onder de nieuwe regels, kunnen gevallen op basis van het universaliteitsbeginsel alleen worden vervolgd voor de Spaanse rechter als er sprake is van betrokkenheid van Spaanse burgers. De advocaten in dit laatste geval stellen dat het Spaanse gerecht bevoegd is, juist omdat de drie eisers in deze aanklacht Spaanse burgers zijn.

Dit was niet het geval in een eerdere poging van pro-Palestijnse groepen om Israëlische politieke en militaire functionarissen te vervolgen in Spanje. Het Spaanse Hooggerechtshof aanvaardde in april 2010 een beslissing van het Spaanse Hof van Beroep tegen het uitvoeren van een onderzoek naar zeven huidige of voormalige Israëlische functionarissen over een luchtaanval in Gaza waarbij Salah Shehadeh, een top Hamas militant, werd gedood in juli 2002.

Andere zaken tegen Israëlische functionarissen zijn nog hangende in verscheidene andere Europese landen.

In België hebben advocaten op 23 juni namens Palestijnse eisers een aanklacht ingediend tegen 14 Israëlische functionarissen op beschuldiging van oorlogsmisdaden die zouden zijn gepleegd tijdens de Gaza-oorlog, een drie weken durende gewapende conflict dat plaatsvond in de Gazastrook tijdens de winter van 2008-2009. Onder de aangeklaagden ook de Israëlische oppositieleider Tzipi Livni voor haar rol als minister van Buitenlandse Zaken tijdens de oorlog, de voormalige Israëlische premier Ehud Olmert, vice-minister van Defensie Matan Vilnai, en andere Israëlische ambtenaren van het leger en inlichtingendiensten.

De 70-pagina’s tellende aanklacht is gebaseerd op een rapport van rechter Richard Goldstone, die beweert dat door een Israëlische aanval op een moskee in de buurt van het Jabalia vluchtelingenkamp in de Gazastrook 16 burgers, waaronder vrouwen en kinderen, werden gedood. De eisers, onder wie ook één met Palestijns-Belgische nationaliteit en dertien inwoners van de Gazastrook, waren ofwel gewond of verloren familieleden tijdens de aanval.

Pro-Palestijnse activisten kondigden op 13 juni in Frankrijk aan dat zij een aanklacht zouden indienen tegen de Israëlische minister van defensie Ehud Barak, zowel in Frankrijk en bij het Internationaal Strafhof in Den Haag. De Internationale Burger Campagne voor de bescherming van het Palestijnse Volk (CCIPPP) en het Comite voor een goed doel en steun voor de Palestijnen (CBSP) vervolgen Barak vanwege de aanval van het Israëlische leger (31 mei) op de Gaza Vloot waarbij negen activisten werden gedood. De beide comités zeggen dat Barak persoonlijk verantwoordelijk moet worden gehouden voor de gedode activisten.

De aanklacht dwong Barak om medio juni een bezoek aan Parijs te annuleren. Pro-Palestijnse activisten hadden de Franse politie opgeroepen om Barak te arresteren op het vliegveld bij aankomst in het land. Het Israëlische ministerie van Defensie zei dat Barak besloten had in Israël te blijven “totdat het team van deskundigen onderzoek doet naar de overval op de Gaza Vloot.”

In Groot-Brittannië heeft een rechter in december 2009 een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Tzipi Livni voor haar rol in Operatie Cast Lead. Livni, die tijdens een bijeenkomst in Londen zou spreken, annuleerde haar komst. De rechtbank vaardigde het bevel uit op verzoek van de advocaten van Palestijnse slachtoffers van de oorlog in Gaza. De Criminal Justice Act van 1988 geeft rechtbanken in Engeland en Wales universele jurisdictie in gevallen van oorlogsmisdaden.

In oktober 2009 sloeg Moshe Ya’alon een uitnodiging af voor het bijwonen van een diner in Londen voor het werven van fondsen, nadat hij was gewaarschuwd dat hij misschien gearresteerd zou worden op verdenking van oorlogsmisdaden. Ya’alon was stafchef van de Israëlische strijdkrachten in 2002-2005 en wordt in de gaten gehouden door pro-Palestijnse groepen voor zijn vermeende rol in de dood van Shehadeh.

In september 2009 werd een Britse rechtbank verzocht om een arrestatiebevel tegen Ehud Barak uit te vaardigen, die een vergadering bijwoonde tijdens de Labour-partij conferentie in Brighton. Hij ontsnapte aan de arrestatie nadat Buitenlandse Zaken stelde dat Barak, als minister in functie, immuniteit genoot onder de State Immunity Act uit 1978.

In september 2005, arriveerde gepensioneerd Israëlische generaal-majoor Doron Almog in Londen met een El Al-vlucht, en ontdekte dat een Britse rechter een arrestatiebevel tegen hem had uitgevaardigd wegens vermeende schending van de Conventie van Genève van 1949 in de Gazastrook. Almog bleef in het vliegtuig en keerde onmiddellijk terug naar Israël.

In februari 2004 wees een Londense rechtbank een verzoek om de arrestatie van de Israëlische minister van Defensie Shaul Mofaz af voor naar verluidt het plegen van ‘ernstige schendingen’ van het Verdrag van Genève in het omgaan met de Palestijnse intifada. De rechter in deze zaak voerde aan dat Mofaz als een minister in de regering, in aanmerking kwam voor immuniteit.

In Noorwegen wees hoofdaanklager Siri Frigaard in november 2009 een klacht af van een groep Noorse advocaten die Olmert, Livni en Barak beschuldigden van het plegen van oorlogsmisdaden tijdens de Gaza-oorlog. Frigaard zei: “Er is geen goede reden” voor de Noorse autoriteiten om het verder te onderzoeken. Ze zei ook dat Noorwegen “met grote zorg moet omgaan” bij de beslissing om vermeende oorlogsmisdaden gepleegd door personen zonder een verbintenis met Noorwegen te onderzoeken.

In België heeft de hoogste rechterlijke instantie van het land in september 2003 een aanklacht vanwege oorlogsmisdaden tegen de Israëlische premier Ariel Sharon vernietigd. Het Hof van Cassatie oordeelde dat Sharon immuniteit geniet voor het onderzoek in België over zijn vermeende rol in een bloedbad van Palestijnse vluchtelingen in 1982.^[3]

Hoewel geen van de aanklachten tegen de Israëlische leiders in de Europese rechtbanken zijn doelstellingen heeft bereikt, laten de recente gevallen van ‘lawfare‘ in Spanje, België en Frankrijk zien dat de Palestijnen en hun supporters in Europa vastbesloten zijn om te blijven proberen totdat ze zullen slagen.

Overzicht van de aanklachten tegen Israel

[1] Het universaliteitsbeginsel houdt in dat het voor vervolging en strafbaarheid niet relevant is wat de nationaliteit van dader of slachtoffer was en op het grondgebied van welke staat het delict is gepleegd. Op basis van Internationale Verdragen kunnen oorlogsmisdaden niet verjaren. Sommige landen, zoals Spanje, hebben wetgeving waarbij het mogelijk is om, ongeacht nationaliteit, iemand voor het gerecht te brengen wegens (vermeende) oorlogsmisdaden of misdaden tegen de menselijkheid.

[2] Aanklachten op basis van het universaliteitsbeginsel tegen Israël zijn slechts het exploiteren van rechtbanken in democratische landen met het oog op het lastig vallen van Israëlische politici met civiele rechtszaken en strafrechtelijk onderzoek naar “oorlogsmisdaden”, “misdaden tegen de menselijkheid,” en andere vermeende schendingen van het internationaal recht. Terwijl de NGO’s beweren dat deze zaken gaan over het verkrijgen van “gerechtigheid” voor de Palestijnse slachtoffers, zijn ze eigenlijk een deel van de grotere politieke oorlog tegen Israël. De tactiek van het universaliteitsbeginsel (lawfare) werd aangenomen op het NGO-Forum van de 2001 Durban Conferentie, en is een integraal onderdeel van de Durban-strategie die erop gericht is Israël te demoniseren en te delegitimizeren.

[3] De Bloedbaden van Sabra en Shatilla.